Ağız mantarı hangi sebeplerle oluşur?

Ağız mantarı, tıbbi literatürde "oral kandida" olarak adlandırılan bir enfeksiyondur ve genellikle Candida albicans adlı mantar türünün aşırı büyümesi sonucu meydana gelir. Bu tür mantarlar, insan vücudunun doğal florasının bir parçasıdır ve normal şartlar altında zararsızdır. Ancak belirli koşullar altında, bu mantarlar aşırı çoğalabilir ve enfeksiyon oluşturabilir. Aşağıda ağız mantarının oluşumuna zemin hazırlayan başlıca sebepler detaylandırılacaktır.

Bağışıklık sistemi, vücudu enfeksiyonlara karşı koruyan kritik bir yapıdır. Bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlarda, Candida mantarının kontrolsüz bir şekilde çoğalması daha olasıdır. Bu durumlar arasında şunlar yer alır:

• HIV/AIDS gibi bağışıklık sistemi hastalıkları
• Kanser tedavisi gören bireyler
• Organ nakli yapılan hastalar
• Uzun süreli kortikosteroid kullanımı

Antibiyotikler, bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek için yaygın olarak kullanılan ilaçlardır. Ancak, bu ilaçlar vücuttaki yararlı bakterileri de öldürerek, Candida mantarının aşırı büyümesine zemin hazırlayabilir. Antibiyotik kullanımı sonrası ağız mantarı oluşma riski artmaktadır.

Diyabet, vücudun insülin üretimini veya kullanımını etkileyen bir hastalıktır. Yüksek kan şekeri seviyeleri, ağız içinde mantarların büyümesini teşvik edebilir. Diyabet hastaları, ağız mantarı dahil olmak üzere enfeksiyonlara karşı daha hassas hale gelirler.

Yetersiz ağız hijyeni, ağız mantarının oluşumunu tetikleyen önemli bir faktördür. Diş fırçalama ve diş ipi kullanmama, ağızda gıda artıkları ve plak birikimine neden olabilir. Bu durum, Candida mantarının çoğalması için uygun bir ortam sağlar.

Hormonal değişiklikler, özellikle kadınlarda ağız mantarının ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir. Örneğin, hamilelik, adet döngüsü veya hormonal doğum kontrol yöntemleri, vücuttaki hormonal dengenin değişmesine ve dolayısıyla Candida'nın çoğalmasına neden olabilir.

Ağız mantarının oluşumunu artıran diğer faktörler arasında şunlar bulunmaktadır:

• Tütün kullanımı
• Aşırı alkol tüketimi
• Beslenme yetersizlikleri (özellikle demir ve vitamin B12 eksiklikleri)
• Uzun süreli diş protezi kullanımı

Ağız mantarı, çeşitli faktörlerin etkileşimi sonucu oluşabilen yaygın bir enfeksiyondur. Bağışıklık sistemi zayıflığı, antibiyotik kullanımı, diyabet, yetersiz ağız hijyeni, hormonal değişiklikler ve diğer risk faktörleri, bu durumun ortaya çıkmasında etkili olmaktadır. Ağız mantarını önlemek için sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları geliştirmek, düzenli diş bakımı yapmak ve gerektiğinde tıbbi yardım almak önemlidir.